Om te leren hoe je in elkaar zit helpt het om te kijken hoe je reageert op je omgeving. Als de omgeving wijzigt verandert jouw houding ten opzichte van de omgeving, door deze verandering waar te nemen kun je wat over jezelf leren. Hierdoor ontstaat een soort zelfreflectie die inzicht biedt in jezelf. Deze zelfreflectie geeft ons de mogelijkheid om een zelfbeeld te creëren.
Spiegelbeeld
Het zou fijn zijn om soms een spiegel te hebben waarin je jezelf objectief kan waarnemen in bepaalde situaties. Dat zou veel helpen om onze gedachten en gevoelens te begrijpen. Als ik boos of geïrriteerd ben vraag ik me wel eens af hoe dat er voor de buitenwereld uit ziet. Ik heb altijd gedacht dat je met veel ratio jezelf kan begrijpen. Maar dat werkt niet volledig. Het resultaat van dit zelf geconstrueerde zelfbeeld wordt verstoord door zelfbedachte causale verbanden en gedachtespinsels.
Een goed middel om jezelf te leren kennen is het waarnemen van de gevoelens in je lichaam op enig moment. Je gevoel over een situatie zal al snel meer zeggen dan je kan beschrijven of bedenken. Het is niet zo makkelijk om dit gevoel aan te spreken. We zijn het voelen een beetje verleerd. In veel onderdelen van onze maatschappij is voelen niet functioneel meer, zo lijkt het. Gevoelens die horen bij een vlucht- of vechtreflex hebben geen functie meer. Ze zijn er wel, maar we merken ze niet meer bewust op. Terwijl ze wel nuttig zijn en ons kunnen helpen.
Door te oefenen kan je het voelen beter maken. Meditatie is voor mij een heel fijn middel om dit voelen beter te ontwikkelen. In het dagelijks leven kan je dit ook oefenen door jezelf af te vragen wat een bepaalde situatie met je doet.
Afrekenen in de supermarkt
Een mooi voorbeeld voor mij is het afrekenen van een grote tas met boodschappen in de drukke supermarkt. Nadat ik klaar ben met het afrekenen moet ik de boodschappen inpakken in de tas. Ik voel een zekere druk om snel in te pakken. Opgetrokken schouders en een gehaast gevoel. Het vak na de kassa ligt vol met mijn spullen. De rij met mensen achter mij kijkt zuchtend toe tot ze aan de beurt zijn. De caissière begint met het scannen van de boodschappen van de volgende klant. Hierdoor probeer ik zo snel mogelijk al mijn boodschappen in mijn tas te krijgen zodat ik rustig kan vertrekken en er niemand meer op mij hoeft te wachten.
Waarom is het nuttig om dit op te merken? Omdat ik hierdoor bewust ben van de kleine spanningsboog die dit oplevert. Dit is slechts een klein voorbeeld, maar er zijn ook veel grotere actoren die ons spanning geven. Als je hier niet van bewust bent is het moeilijk om vast te stellen waarom je gespannen bent of niet goed in je vel zit.
Tips voor het leren aanvoelen:
- Stel jezelf hardop de vraag: wat doet dit met mij? Dit mag de eerste paar keer vreemd lijken, maar gaandeweg wordt je hier beter in en “voel je” de situatie aankomen.
- Ga stil staan- of zitten en adem rustig in en uit. Probeer op te merken wat je in je lichaam waarneemt.
